وظایف خانواده در روش تربیتی امر به معروف و نهی از منکر و روش‌های اجرایی آن

امر به‌معروف و نهی از منکر با رویکردهای مختلف فقهی، حدیثی، اخلاقی، کلامی و اجتماعی مورد توجه توسط دانشمندان مسلمان قرار گرفته و کتاب‌های مختلف در این مورد نوشته شده است. این دو فریضه با رویکرد «تربیتی» آثار علمی چندانی در دسترس نیست. امر به‎معروف و نهی از منکر در حوزه تعلیم و تربیت به عنوان «روش» تربیتی به حیث وظایف عمومی مردم، علماء و دانشمندان، خانواده، نهادهای اجتماعی قابلیت بحث و بررسی دارد. در این مقاله «امر به معروف و نهی از منکر» به مثابه یک روش تربیتی و همچنین شیوه‌های اجرای آن مطرح شده که وظیفه خانواده به ویژه والدی است؛ با اینکه این روش تربیتی در تحقیقات علمای پیشین به عنوان دو فریضه دینی و به مثابه اصل یا فرع دینی بحث شده؛ کتاب‌ها، مقالات و پایان‌نامه‌هایی در آن باب، نوشته شده است اما بحث و بررسی از دو دیدگاه تربیتی و فقهی به ویژه در قلمرو مسئولیت تربیتی خانواده بی‌پیشینه است. روش تحقیق در این نوشتار، توصیفی – تحلیلی است که به‌مدد مراجعه به کتب و مدارک علمی به‌ویژه قرآن و سنت و تحلیل فقیهانه آن است و تلاش شده است حکم فقهی رجحان یا لزوم بهره‌وری از امر و نهی به اثبات رسد. در این نوشتار سعی شده است روش تربیتی امر به معروف و نهی از منکر به عنوان تکلیف نهاد خانواده به مدد ادله عقلی و نقلی (قرآن و حدیث) بررسی گردد و روش‌های اجرایی آن در سه سطح قلبی، زبانی و عملی با نگاه فقاهتی تدقیق شود. مهمترین ادله وظیفه‌مندی خانواده عبارت است از آیه وقایه، آیه وصیت لقمان، آیه امر اهل به نماز، آیه اصطبار، آیه امربه‌معروف نسبت اقوام، آیه امربه‌معروف به حیث فلسفه رسالت انبیاء و آیه وجوب اطاعت از اوامر پیامبر اکرم(ص). دو شیوه اجرایی امر و نهی زبانی و مشورت به مدد آیات قرآن کریم ...