1
دانش پژوه دکتری قران و علوم طبیعی (گرایش مدیریت)، جامعه المصطفی العالمیه - قم
2
آمر پژوهشی گروه علوم تربیتی
10.22034/em4.2024.100521
چکیده
استعاره‌ها برای تسهیل در امر فهم پدیده‌ها، از دیرباز موردتوجه اندیشمندان بوده است. در مباحث مدیریتی نیز در زمینهٔ فهم سازمان، استعاره‌های مختلفی از سوی صاحب‌نظران عرصهٔ مدیریت ارائه شده که با توجه به واقعیت‌های عینی موجود در این خصوص، استعاره «موجود زنده» فهم ابعاد مختلف سازمان را بیشتر از سایر استعاره‌ها تسهیل کرده است. از سویی، با توجه به لزوم بومی‌سازی (اسلامی‌سازی) علوم انسانی از جمله مدیریت و استفاده از روش معمول استنطاق قرآن برای فهم مسائل علوم مختلف، فهم شاه‌بیت علم مدیریت «سازمان» از منظر اسلام صرفاً با عرضه بر قرآن میسور بوده و البته ضروری و مهم می‌نماید. تحقیق حاضر با هدف جستجوی استعاره «سازمان به‌مثابه موجود زنده» در آیات قرآن با استفاده از روش تحقیق کیفی و تکنیک داده‌بنیاد صورت گرفته است. شیوهٔ جمع‌آوری داده‌ها در آن اسنادی و تحلیل داده‌ها به‌صورت اجتهادی و تحلیلی بوده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که هرچند از نظر قرآن نیز سازمان به‌مثابه موجود زنده است، ولی تسلیم محض محیط نیست، بلکه نسبت به محیط فعال بوده و ویژگی‌هایی چون مسئولیت نسبت به محیط، هوشیاری، خودتنظیمی، حساسیت در قبال اطراف، چرخهٔ حیات و دارای تعامل مثبت و فعال با محیط است.
)