ضرورت بازفعالسازی مکتبخانه‌های سنتی میان جوامع تشیع افغانستان در عصر دوم امارت

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسنده

ماستری علوم سیاسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران و معلم لیسه معرفت، افغانستان، کابل

10.22034/em4.2025.100617

چکیده

در زمان‌های نه‌چندان دور که مکاتب و مدارس دولتی و رسمی در مناطق شیعه‌نشین افغانستان وجود نداشت، آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان بیشتر در مکتبخانه‌های سنتی صورت می‌گرفت. حتی پایه‌های حوزات علمیه فعلی و اساس مکاتب و مدارس امروزی را مکتبخانه‌های فراموش شده‌ای قدیم شکل می‌دهد. مردم در مکتبخانه‌های سنتی، متخلق به اخلاق و عرف اسلامی و مؤدب به آداب و رسوم دینی می‌شدند. در افغانستان مکتبخانه‌ها نقش اساسی در ترویج و نهادینه کردن فرهنگ دینی و اسلامی میان مردم و مخصوصاً جامعه تشیع داشت. با سقوط جمهوریت و روی کار آمدن امارت برای بار دوم که تحولاتی اساسی در نظام سیاسی و نهادهای فرهنگی، آموزشی و تربیتی پیش آمد، این سؤال اساسی مطرح می‌شود که آیا ضرورتی برای بازفعالسازی مکتبخانه‌های سنتی میان جامعه تشیع افغانستان در عصر دوم امارت وجود دارد؟ این مسئله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و جمع‌آوری داده‌ها از منابع مکتوب و در صورت لزوم مصاحبه با اشخاص خبره مورد بررسی قرار گرفته و در این مقاله سامان یافته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که با توجه به شرایط پیش آمده و قیوداتی که در راستای فرهنگی، آموزشی و پرورشی وضع شده، به نظر می‌رسد که بازفعالسازی مکتبخانه‌های سنتی میان جامعه تشیع افغانستان ضروری است.

کلیدواژه‌ها